KEHEBATAN TEKNOLOGI MELAYU
Tahukah
anda bahawa bangsa Melayu juga mempunyai tradisi ilmu sains dan
teknologi yang hebat.
Walaupun tidak sehebat Cina atau yunani dan Arab
namun bangsa kita juga harus berbangga kerana orang Melayu dahulu kala
sudah mempunyai kemahiran dalam sains dan teknologi yang sekaligus
menggambarkan bahawa bangsa Melayu adalah sebuah bangsa yang bertamadun.
Tradisi keilmuan Melayu purba ini telah dapat di ketahui melalui
peninggalan manuskrip-manuskrip jawi lama tulisan tangan dari seluruh
Nusantara.
Hasil daripada pengumpulan yang telah dibuat oleh
pihak berwajib dari Malaysia dan Indonesia maka dapat dikumpulkan
manuskrip tulisan melayu jawi lama kepada 10 bidang keilmuwan.
Bidang-bidang itu ialah bidang: asal kajadian alam, manusia dan makhluk
lain; astronomi; fara‘id ; matematik, perubatan; ramalan & taabir;
sains hayat; sains fizik; tasawuf dan falsafah ; dan
teknologi/kejuruteraan.
Manuskrip yang tersimpan di luar Alam Melayu
pula di dapati ada 1455 buah di Belanda, 617 buah di U.K, 135 buah di
Jerman Barat, 205 buah di Perancis dan 13 buah di Library of Congress
AS.
Semua manuskrip di luar Alam Melayu ini juga dapat dikelaskan kepada
bidang-bidang yang sama seperti yang di Alam Melayu itu.Manuskrip yang
paling banyak ialah bidang ramalan dan taabir, diikuti oleh tasawuf dan
falsafah, perubatan, sains hayat, dan asal kejadian. Bidang-bidang lain
itu amatlah sedikit.
SAINS MELAYU
Tidak ada catatan
tentang sains Melayu asal pada masa dahulu dalam bentuk tulisan jawi
atau Melayu kuno.Dengan Penghinduan pada abad pertama, sains dari India
dikembangkan di Kedah dan Palembang .
I Tsing mencatatkan kira-kira 1,000
sarjana melakukan kajian di Palembang ketika beliau sampai di sana
untuk mempelajari Sanskrit pada abad ke-7.
Dengan kedatangan Islam,
sains Islam dikembangkan di sini terutama al-kimia (pandai keris?),
perubatan dan astronomi (falak) Ahli sains Melayu terakhir yg diketahui
mengajar al-kimia dan perubatan ialah Sheikh Wan Ahmad al-Fatani pada
hujung abad ke-19 M dan cetakan akhir buku tibbnya pada tahun 50-an ada
tersimpan di perpustakaan DBP.
TEKNOLOGI MELAYU
Ahli teknologi
Melayu dikenali sebagai tukang; atau pandai yg dikhaskan untuk tukang
besi atau pembuat keris yg dikatakan mempunyai ilmu mistik .
Pandai keris
mengetahui besi Kharsani dan besi ini merupakan logam yg diketahui oleh
ahli al-kimia Islam yang juga bergelar hakim bermakna bijak bistari.
Bukti sejarah menyatakan keris terbaik hanya timbul pada zaman Islam dan
besar kemungkinan teknologi pembuatannya datang dari tanah Besar Islam
berdasarkan peristilahan pandai dan hakim itu, dan cara membuatnya
dengan menempa beberapa lapis besi seperti pedang Damsyik.
Tukang Melayu
percaya setiap benda yg dibuatnya mempunyai tertibnya sendiri yg
menentukan prestasinya. Pentertiban mengikut kitaran 4 akan tetapi
2,5,6,7,& 8 juga digunakan untuk pembuatan artefak tertentu.
Selain
teknologi besi bangsa Melayu juga sangat terkenal dengan Kehebatan
mereka dalam sains maritim terutamanya pembuatan jong dan kapal.
Jong
merupakan kapal besar Melayu yg diketahui dibina sejak abad pertama
hingga abad ke-15 , akan tetapi kapal ini dipercayai dicipta jauh lebih
awal .
Pada gendang gangsa tinggalan zaman gangsa (sebelum 2,000 ) di
Nusantara, terdapat ukiran kapal primitif yg menunjukkan kemudi birai,
dan dinding berjahit .
Bangkai jong dijumpai di Pontian, Kuan Luk Pat,
Thailand, Butuan, Filipina & Zaytun dekat Hong Kong .Ukiran di
Borobudur menunjukkan Jong mempunyai lunas, dua linggi tinggi, dinding
terjahit berlapis, dua kemudi birai, dua tiang layar, layar segiempat
serta layar linggi depan dan pengapung .Panjang Jong antara 50 - 80 m
dan merupakan kapal terbesar yg merentas lautan di Nusantara.
Catatan
Cina abad ke-8 menunjukkan jong dari Kun Lun (Nusantara) memuatkan
lebih drpd 1000 orang dan muatan seberat 200 hingga 1000 ton
.
Kapal
sebesar ini hanya boleh diselenggarakan oleh kuasa laut yg besar seperti
dua kerajaan Melayu, Sri Vijaya dan Melaka dan digunakan untuk
berperang
.
Dengan tertakluknya Melaka, jong juga turut hilang.Namun
Muzeum Negeri Terengganu mempamerkan dua buah perahu besar Terengganu
(awal abad ke-20) yg menunjukkan penyerapan ciri-ciri Barat/luar seperti
layar cucur (jib), layar gap, kemudi bontot, dan penggunaan paku.
Seorang warga Perancis yg diselamatkan daripada kapal karam hampir 100 thn
lalu mengajar tukang bot Terengganu memasukkan ciri-ciri ini.
Hal ini
jelas menunjukkan bahawa bangsa Melayu adalah sebuah bangsa kelautan
yang amat handal, malahan ada di kalangan para sarjana mempercayai
bahawa kehandalan para pelayar Melayu dalam sains maritim menyebabkan
khidmat mereka sering digunakan oleh pengembara dari Cina,India,Arab
malahan Eropah.
Dikatakan juga bahawa pelayar Melayu telah membantu
usaha Magellan dalam ekspedisinya mengelilingi dunia. Insyaallah sedikit
masa lagi saya akan memperincikan mengenai kehebatan pelayar Melayu
ini.
No comments:
Post a Comment